Lesson 91 : แนวทางการเสริมโครงเหล็กสำหรับผนังยิปซั่มบอร์ดตามช่วงความสูง

Categories: Lessons learnt, การติดตั้ง

Parents: Lessons learnt

โดยทั่วไปมาตรฐานงานก่อสร้างในไทยและสากล เช่น ASTM C754 หรือ มาตรฐานงานก่อสร้างไทย (มาตรฐาน วสท.) จะกำหนดแนวทางเรื่องความสูงผนังยิปซั่มบอร์ดและโครงสร้างเสริมไว้ค่อนข้างชัดเจน เนื่องจากยิปซั่มบอร์ดเป็นวัสดุเบา การรับแรงลม แรงกระแทก และการโก่งตัว (deflection) จะเป็นปัจจัยหลักในการพิจารณา

แนวทางทั่วไป

  1. ความสูงไม่เกิน 3 เมตร
    • ผนังยิปซั่มบอร์ดทั่วไปที่ใช้โครงคร่าวเหล็กชุบสังกะสี (C Stud/U Track) ระยะห่าง 0.6 เมตร สามารถรับแรงได้เพียงพอโดยไม่ต้องเสริมโครงสร้างพิเศษ
  2. ความสูง 3–4.5 เมตร
    • เริ่มต้องใช้โครงคร่าวขนาดใหญ่ขึ้น เช่น C-Stud 0.55–0.6 มม. หรือเพิ่มระยะเสารับกลาง (Mid-span bracing)
    • อาจต้องมี horizontal bracing หรือเสริมแปเหล็ก (horizontal stiffener) ทุก 1.2–1.5 เมตรแนวนอน เพื่อกันการโก่งตัว
  3. ความสูงเกิน 4.5–6 เมตร
    • ต้องเสริม โครงเหล็กกล่อง หรือ Stud ขนาดใหญ่พิเศษ เช่น 0.8–1.2 มม. พร้อมค้ำยันที่โครงสร้างหลักด้านบน (เช่น คานหรือโครงหลังคา)
    • บางกรณีต้องติด Stud Double Layer หรือ Ladder Frame เพื่อเพิ่มความแข็งแรง
  4. ความสูงเกิน 6 เมตรขึ้นไป
    • ถือเป็นผนังสูงพิเศษ (High Partition) มักต้องใช้โครงสร้างเหล็กรับเต็มรูปแบบ และออกแบบโดยวิศวกรโครงสร้าง
    • การคำนวณจะต้องพิจารณาแรงลม (Wind Load) และแรงกระแทกตามมาตรฐาน ASCE 7 หรือมาตรฐาน วสท.

สรุปตามมาตรฐาน

  • ≤ 3 ม.: โครงคร่าวมาตรฐานเพียงพอ
  • 3–4.5 ม.: เพิ่มค้ำยันกลางแนวนอน
  • 4.5–6 ม.: ใช้โครงเหล็กเสริม + คำนวณรับแรง
  • > 6 ม.: ออกแบบโครงสร้างพิเศษโดยวิศวกร

อ้างอิง:

  • ASTM C754: Standard Specification for Installation of Steel Framing Members to Receive Screw-Attached Gypsum Panel Products
  • มาตรฐานงานยิปซั่มบอร์ด สมาคมผู้ผลิตยิปซั่มบอร์ดไทย และ วสท.

ข้อมูลอ้างอิง

  • เกณฑ์จำกัดการโก่งตัวของผนัง (limiting deflection) ใช้ L/240 ที่แรงดันด้านข้าง 200 Pa ตามแนวปฏิบัติอุตสาหกรรมสำหรับผนังกั้นภายในแบบไม่รับน้ำหนัก (non-loadbearing). British Gypsum
  • การกำหนด “ความสูงใช้งานสูงสุดของระบบ (limiting heights)” อิงผลทดสอบ/ตารางจากผู้ผลิตระบบ/คู่มือวิชาชีพ เช่น USG/CGC Construction Handbook ซึ่งให้เกณฑ์ทั่วไปของตารางความสูงจำกัดเมื่อยึดแผ่น-สกรู 300 มม. และมีแผ่นเต็มความสูงทั้งสองด้านของโครงคร่าว. USG
  • วิธีติดตั้งโครงคร่าวเหล็กและการยึดแผ่นปฏิบัติตาม ASTM C754 และ GA-216 (Gypsum Association) ซึ่งเป็นสเปกหลักที่ใช้กำกับงานติดตั้งผนังยิปซั่มบอร์ด. Azman Co.สมาคมยิปซัม
  • ตัวอย่างในประเทศไทย: ระบบ Gyproc® GypWall Classic ระบุความสูงใช้งาน ขึ้นกับสเปก โดยพบช่วง ประมาณ 3.1–4.7 ม. (เปลี่ยนตามชนิด/ชั้นแผ่น ระยะ stud และขนาด stud). ข้อมูลนี้ยืนยันกรอบช่วงความสูงที่ต้องเริ่มพิจารณามาตรการเสริมแรง. Gyproc Thailand
  • คู่มือเทคนิคแบบแห้ง (drywall) ระบุว่าสามารถ “เพิ่มความสูงใช้งาน” ได้ด้วยการทำ boxed stud/double stud หรือ ลดระยะ stud เป็น 407–305 มม. ซึ่งเป็นแนวทางเสริมความแข็งแรงที่ใช้กันแพร่หลาย. gyproc.in
ช่วงความสูงผนัง (ม.)ชนิด/ขนาด Stud (ตัวอย่าง)ระยะ Stud (มม.)การค้ำยันแนวนอน (Horizontal bracing)สเปกแผ่นยิปซั่มข้อสังเกต/เงื่อนไข
≤ 3.0C-Stud 64–70 มม. หนา 0.55–0.60 มม.600ไม่จำเป็นในพื้นที่ใช้งานทั่วไป≥ 12.5 มม. 1 ชั้น/ด้าน (สองด้าน)ตรวจระยะสกรูยึด ~300 มม.; ยึด U-Track กับพื้น-ฝ้าแน่นหนา (อิงตาราง limiting heights). (USG)
> 3.0–4.2C-Stud 70–92 มม. หนา 0.55–0.75 มม.400–600 (แนะนำ 400)จัดแปค้ำ/รางค้ำทุก ~1.2–1.5 ม.12.5–15 มม. 1–2 ชั้น/ด้านเริ่มเป็นช่วงที่หลายระบบถึงขีดจำกัดเดิม; หากมีช่องเปิดมากหรือสภาพใช้งานรุนแรงให้เพิ่มชั้นแผ่น/ใช้ stud หนากว่า (เทียบกรอบ 3.1–4.7 ม. ของระบบในไทย). (Gyproc Thailand)
> 4.2–6.0C-Stud 92 มม. หนา 0.75–1.0 มม. หรือ Boxed/Double Stud300–400ต้องมี แปค้ำทุก ~1.2 ม. และยึดหัวผนังกับคาน/โครงหลักให้ต้านแรงด้านข้าง15 มม. 1–2 ชั้น/ด้าน หรือ แผ่น 2 ชั้น/ด้านช่วงนี้ควบคุมการโก่งตัวตามเกณฑ์ L/240 @ 200 Pa; มักต้องใช้การลดระยะ stud หรือทำ boxed/double stud ตามคู่มือระบบ. (British Gypsum, gyproc.in)
> 6.0 (ผนังสูงพิเศษ)โครงเหล็กรูปพรรณ (เช่น เหล็กกล่อง/คานเบา) — ออกแบบเฉพาะโดยวิศวกรโครงสร้างตามแบบโครงสร้างจัดค้ำยันแนวนอน/เอียงตามแบบวิศวกรตามข้อกำหนดระบบ (กันไฟ/กันเสียง ฯลฯ)ต้องคำนวณเฉพาะกรณี อาจต้องพิจารณาแรงลมตามมาตรฐานอาคารที่เกี่ยวข้อง; การติดตั้งยังคงต้องสอดคล้องกับ ASTM C754/GA-216. (Azman Co., สมาคมยิปซัม)

หมายเหตุสำคัญ

  1. ตารางนี้เป็น “เกณฑ์แนวทาง” เพื่อชี้ช่วงที่ควรเสริมแรง ไม่แทนการคำนวณระบบจริง/ตารางของผู้ผลิต ซึ่งอาจระบุรายละเอียดด้านขนาดโปรไฟล์ ระยะ stud ชั้น-ชนิดแผ่น และอุปกรณ์ค้ำยันเฉพาะรุ่น/ระบบ (ควรเทียบตารางความสูงจำกัดของระบบที่จะใช้จริงทุกครั้ง). USGGyproc Thailand
  2. หากพื้นที่มีข้อกำหนดกันไฟ/กันเสียง/แรงกระแทกระดับสูง ให้ยกระดับสเปก (เพิ่มชั้นแผ่น เพิ่มความหนา stud ลดระยะ stud และเพิ่มค้ำยัน) และตรวจสอบการผ่านเกณฑ์ทดสอบ/มาตรฐานที่เกี่ยวข้องตามระบบ. British Gypsum

เชิงอธิบายเสริม (สรุปสั้น)

  • ช่วง เกิน ~3 ม. เริ่มพิจารณา ลดระยะ stud และ/หรือ เพิ่มค้ำยันแนวนอน
  • ช่วง เกิน ~4.2–4.7 ม. (เข้าใกล้ขีดจำกัดระบบมาตรฐาน) มักต้อง boxed/double stud หรือ stud ใหญ่-หนาขึ้น
  • ช่วง เกิน 6 ม. จัดเป็น ผนังสูงพิเศษ ต้องออกแบบโครงเหล็กรับโดยวิศวกร พร้อมตรวจแรงข้าง เช่น ลม/แรงกระแทก และจุดยึดกับโครงอาคาร

การติดตั้ง