Lesson 96 การตรวจสอบหน้างาน QC /ทำ Check list สำหรับสีสายไฟ 1P/3P ตาม วสท. 2564

Categories: Lessons learnt, การติดตั้ง

Parents: Lessons learnt

CASE : กรมการปกครอง นครปฐม

🎯 วัตถุประสงค์

เพื่อย้ำเตือนและสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องในการเลือกใช้ สีของฉนวนสายไฟฟ้า ตาม มาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทย (วสท.) ฉบับปรับปรุงล่าสุด เพื่อให้การติดตั้งมีความปลอดภัย ถูกต้องตามกฎหมาย และป้องกันความผิดพลาดในการบำรุงรักษาและการปฏิบัติงานในอนาคต

📝 สรุปสาระสำคัญของมาตรฐานสีสายไฟใหม่

มาตรฐาน วสท. ได้เปลี่ยนสีของสายไฟฟ้ากระแสสลับ (AC) เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล IEC (International Electrotechnical Commission) โดยมีรายละเอียดดังนี้:

ระบบไฟฟ้าตัวนำไฟฟ้าหน้าที่ของสายสีของฉนวน (มาตรฐานใหม่)
1 เฟส (Single Phase)สายมีไฟ (Line)Lน้ำตาล (Brown)
สายนิวทรัลNฟ้า (Light Blue)
สายดินPEเขียวสลับเหลือง (Green-Yellow)
3 เฟส (Three Phase)เฟส 1 (L1)L1น้ำตาล (Brown)
เฟส 2 (L2)L2ดำ (Black)
เฟส 3 (L3)L3เทา (Grey)
สายนิวทรัลNฟ้า (Light Blue)
สายดินPEเขียวสลับเหลือง (Green-Yellow)

🛑 ประเด็นปัญหาที่พบ (Case Study)

ปัญหา: พบกรณีการติดตั้งวงจร 1 เฟส (Single Phase) เช่น วงจรแสงสว่าง (Lighting) โดยใช้สีสายตามเฟสที่ไปต่อ เช่น หากต่อจาก เฟส 2 (L2) จะใช้สายสี ดำ (Black) เป็นสายมีไฟ (Line) และ ฟ้า (Light Blue) เป็นสายนิวทรัล

✅ การแก้ไขที่ถูกต้องและข้อควรปฏิบัติ

ทีมงานต้องเข้าใจหลักการสำคัญ:

  1. การติดตั้งวงจร 1 เฟส ไม่ว่าจะต่อมาจากเฟสใดของระบบ 3 เฟส (L1, L2, หรือ L3) จะต้องใช้สีของระบบ Single Phase เท่านั้น เพื่อความเป็นมาตรฐานและความปลอดภัยในการซ่อมบำรุง
  2. ห้ามใช้สีสายไฟของระบบ 3 เฟส (ดำ/เทา) เป็นสาย Line ในระบบ 1 เฟส (ยกเว้นเป็นส่วนหนึ่งของระบบ 3 เฟสที่เดินสายครบชุด 3 เส้น)
ระบบวงจรจำนวนสายที่เดินสีที่ ต้องใช้
วงจร 1 เฟส (ทั่วไป เช่น ปลั๊ก, แสงสว่าง)2 เส้น (L + N)น้ำตาล (Line) – ฟ้า (Neutral)

เน้นย้ำ: การใช้สี น้ำตาล สำหรับสาย Line ในวงจร 1 เฟส เป็นการบ่งบอกว่าวงจรนี้เป็นวงจรย่อย 1 เฟส ซึ่งตรงตามมาตรฐานและป้องกันความสับสนกับสายเฟสที่ 2 (ดำ) หรือ เฟสที่ 3 (เทา) ในระบบ 3 เฟส

💡 ข้อสรุปสำหรับทีมงาน

  • ตรวจสอบและใช้สีสายไฟให้ถูกต้อง ตามตารางข้างต้น
  • สำหรับ วงจรย่อยแบบ 1 เฟส ที่เดินสายแค่ 2 เส้น (L และ N) ให้ใช้เพียงสี น้ำตาล – ฟ้า เท่านั้น ไม่ว่าจะต่อพ่วงจากเฟส L1, L2, หรือ L3 ก็ตาม
  • สี ดำ (L2) และ เทา (L3) จะใช้ก็ต่อเมื่อมีการเดินสายระบบ 3 เฟส ครบทั้ง 3 เส้น (L1, L2, L3) เท่านั้น
  • การใช้สีผิดพลาดจะทำให้เกิดความเข้าใจผิดระหว่างช่างชุดอื่น ๆ ในการซ่อมบำรุง ซึ่งอาจนำไปสู่ อันตรายจากไฟฟ้าช็อต หรือ การปฏิบัติงานที่ผิดพลาด ได้

Checklist การตรวจสอบสีสายไฟฟ้าตามมาตรฐาน วสท. ใหม่

การติดตั้ง